Chương trình Vi Tín Dụng cho người nghèo
Thanh Trúc, phóng viên RFA
2013-01-17
Năm 2006, ông Muhammad Yunus, giáo sư đại học Chittagong ở Bangladesh, được trao giải Nobel Hòa Bình vì đã cho nhiều người nghèo vay vốn qua chương trình Micro Finance Initiative tức Vi Tín Dụng, và Ngân Hàng Grameen Bank do ông sáng lập
Chương Trình Vi Tín Dụng
Năm 2006, ông Muhammad Yunus, giáo sư đại học Chittagong ở Bangladesh, được trao giải Nobel Hòa Bình vì đã cho nhiều người nghèo vay vốn qua chương trình Micro Finance Initiative tức Vi Tín Dụng, và Ngân Hàng Grameen Bank do ông sáng lập:
Ông Muhammad Yunus có bằng tiến sĩ kinh tế tại đại học Tennessee ở Mỹ. Khi về Bangladesh thì ông là giáo sư đại học. Nhận thấy những điều học bên Mỹ không áp dụng trực tiếp được để mà tăng gia đời sống của những người nghèo ở Bangladesh, ông nghĩ ra một trong những cách có thể giúp đỡ là Micro Finance tức cho người nghèo vay tiền. .
Năm 1983 ông tự đứng ra, lấy tiền của ông và làm với những sinh viên trong trường. Một trong những mô hình ông làm là cho người nghèo mà chỉ cho đàn bà thôi, là điều thứ nhất. Điều thứ nhì là những người này phải chịu trách nhiệm liên đới với nhau. Thí dụ một tổ như vậy là mười người, hàng tuần họ phải trả tiền lời và sau đó trả luôn tiền vốn. Nếu có người nào đó không trả được thì chín người kia phải liên đới chịu trách nhiệm. Khuôn mẫu đó rất thành công, được gọi là Micro Finance Initiative, Vi Tín Dụng.
Một tổ như vậy là mười người, hàng tuần họ phải trả tiền lời và sau đó trả luôn tiền vốn. Nếu có người nào đó không trả được thì chín người kia phải liên đới chịu trách nhiệm. Khuôn mẫu đó rất thành công, được gọi là Vi Tín Dụng
Từ khi về hưu đến nay thì một trong những chuyện mà tôi quan tâm đến là giúp đỡ những người nghèo ở Việt Nam. Trước đó tôi cũng có về Việt Nam theo những chương trình giúp đỡ người nghèo hoặc những chương trình y tế khám bịnh khám răng cho người nghèo.
Nhưng tôi thấy ngoài việc cho tiền người ta, điều quan trọng là mình làm sao giúp cho người ta có vốn và hướng dẫn người ta lấy cái vốn đó để làm ăn, trồng cây, nuôi cá, trồng lúa,nuôi heo… hoặc làm những tiểu công nghệ khác để nhờ đó họ có thể thăng tiến đời sống và của cải của họ.
Từ lòng ngưỡng mộ việc làm của khôi nguyên Nobel Hòa Bình Muhammad Yunus người Bangladesh, cộng thêm sự quen biết với luật sư Robyn Neiter, người Mỹ, đang hoạt động theo khuôn mẫu Vi Tín Dụng ở hai xứ nghèo Châu Phi là Uganda và Kenya, cô Trần Kiều Nga bắt đầu lập kế hoạch của mình :
Tình cờ bà láng giềng của tôi là người Mỹ, tên Robyn Neiter, luật sư về hưu. Bà bắt đầu làm chương trình này ở Phi Châu cỡ bốn năm với một nhóm gọi là Women Micro Finance Initiative.
Thoạt đầu, với năm ngàn đô la, bà hàng xóm của cô Kiều Nga đã giúp cho hai nhóm phụ nữ nghèo ở Uganda vay vốn. Chỉ trong vòng bốn năm, nhờ sự thành công và nhờ tài vận động theo công thức của kinh tế gia Muhammad Yunus, từ năm ngàn thưở đầu lên tới năm trăm ngàn đô la sau này, chương trình Vi Tín Dụng Cho Phụ Nữ của bà Robyn Neiter
ngoài việc cho tiền người ta, điều quan trọng là mình làm sao giúp cho người ta có vốn và hướng dẫn người ta lấy cái vốn đó để làm ăn, trồng cây, nuôi cá, trồng lúa,nuôi heo… hoặc làm những tiểu công nghệ khác để nhờ đó họ có thể thăng tiến đời sống và của cải của họcô Trần Kiều Nga
Tôi đến gặp và hỏi cách làm việc của bà, đồng thời tôi cũng tìm được một số những người bạn cũng có ý muốn làm chương trình này ở Việt Nam. Tuy mình người Việt mình cũng biết phong tục tập quán mình cũng nói được tiếng Việt, nhưng mà làm việc trong cái chế độ bây giờ cũng khó lắm. May làm sao nhờ một người bạn giới thiệu tổ chức AVNES của một số Việt kiều trí thức ở bên Pháp, đa số cũng đã lớn tuổi và cũng đã về hưu, họ bắt đầu về Việt Nam cách đây cỡ sáu năm rồi họ cũng được những cái grant hoặc tiền của nhiều cơ quan bên Pháp cho.
Phối hợp với HOPE ở Mỹ và AVNES ở Pháp
Bằng nỗ lực của bản thân, phối hợp cùng các thành viên trong tổ chức Hope ở Hoa Kỳ và AVNES ở Pháp, cô Trần Kiều Nga đã theo chương trình Vi Tín Dụng về với người nghèo ở nông thôn:
Theo định nghĩa ở Việt Nam, một người nghèo có lợi tức ít hơn 20 đô la một tháng, tất nhiên một gia đình bốn người lợi tức ít hơn 80 đô la một tháng là người nghèo. Từ hai chục đến bốn chục đô la là cận nghèo.
Trong hợp đồng, ngoài tiền lời phải trả mỗi tháng, người mượn còn phải để dành 10% để có thể trả hết nợ khi đáo hạn. Cứ tuần tự, số tiền nợ nhóm này trả hết sau hai năm sẽ được Hội Phụ Nữ giao cho nhóm khác mượn
Cũng là một khoa học gia ở Pháp và đã về hưu như cô Trần Kiều Nga ở Hoa Kỳ, cô Mai Ninh là đại diện cho AVNES ở Việt Nam gần như toàn thời gian. Kể với Thanh Trúc những nơi chương trình Vi Tín Dụng đã có mặt, cô Mai Ninh nêu tên bốn địa phương:
Huyện Lệ Thủy tỉnh Quảng Bình, rồi xã Mỹ Long, huyện Cao Lãnh tỉnh Đồng Tháp. Sau đó chúng tôi mở hai trung tâm khác ở tỉnh Bến Tre, một ở xã Thành An huyện Mỏ Cày Bắc, hai là xã Vĩnh Hòa huyện Chợ Lách, và thứ tư là thôn Đạ Nghịch xã Lộc Châu thành phố Bảo Lộc tỉnh Lâm Đồng. Đấy là nơi có nhiều dân tộc thiểu số còn trong hoàn cảnh rất khó khăn.
Cứ mỗi lần vào một chương trình Vi Tín Dụng như vậy thì từ 15 đến 20 người được giúp đỡ theo kỳ hạn hai năm. Trong hợp đồng, ngoài tiền lời phải trả mỗi tháng, người mượn còn phải để dành 10% để có thể trả hết nợ khi đáo hạn. Cứ tuần tự, số tiền nợ nhóm này trả hết sau hai năm sẽ được Hội Phụ Nữ giao cho nhóm khác mượn:
Dĩ nhiên đối với dân tộc thiểu số thì có cái khó khăn hơn là ở đồng bằng sông Cửu Long. Phải nói đối tác địa phương chính thức của AVNES là Hội Phụ Nữ. Tại sao Hội Phụ Nữ mà không phải Hội Thanh Niên hay là hội gì khác? Tại vì chúng tôi quan niệm rằng trong xã hội thôn làng ở Việt nam người phụ nữ giữ một vai trò rất quan trọng, phụ nữ là người quán xuyến gia đình. Ngay cả những người có thể chỉ ở nhà nuôi con thôi, nhưng việc điều khiển về kinh tế về cách sinh sống và dạy con cái vẫn là phụ nữ chịu trách nhiệm nhiều nhất.
Mai Ninh cũng để ý thấy khi trong gia đình có vấn đề có sự cố gì thì chính phụ nữ cũng là người xông xáo đi ra ngoài để tìm cách cứu vãn tình thế. Do đó, Hội Phụ Nữ là những người có lẽ hiểu biết nhiều nhất về tình trạng sinh sống của từng gia đình trong làng xã đó, vì thế AVNES ở ngoài về không thể biết rõ nhưng có thể tìm đến Hội Phụ Nữ để tìm hiểu và từ đó việc giúp đỡ của mình được thiết thực hơn.
Tuy nói là cho vay vốn trong thời hạn hai năm, cô Trần Kiều Nga bổ túc, trong trường hợp AVNES có thêm tiền thì bất cứ lúc nào tổ chức này cũng có thể phối hợp với Hội Phụ Nữ địa phương để cho thêm một nhóm khác cũng từ 15 đến 20 chục người vay tiền làm ăn. Cho đến khi nào làng này có được khoảng một trăm người nghèo vào chương trình Vi Tín Dụng và thành công thì AVNES lại đi qua làng khác để tiếp tục công việc:
Thành ra khi mà tôi liên lạc được với nhóm AVNES thì tôi đại diện cho nhóm Hope ở bên Mỹ và cùng muốn về giúp Việt Nam.
Trong một báo cáo mới nhất, ngày 26 tháng Mười Một 2012, về chuyến đi thăm và phát vốn Vi Tín Dụng cho bà con nghèo ở Bến Tre, gồm cô Trần Kiều Nga đại diện Hope ở Mỹ, cô Mai Ninh và ông Nghĩa đại diện AVNES ở Pháp, việc trao 20 phần vốn đợt thứ năm đã diễn ra tốt đẹp tại xã Thành An, 14 phần vốn đợt hai được cấp phát tại xã Vĩnh Hòa.
Chương trình Vi Tín Dụng và môi trường
Tiếp đó, một cách ngẫu nhiên, đoàn đến tận nhà một số hộ vi tín dụng được cấp vốn trước đó, mục đích tìm hiểu kết quả của chương trình cho vay vốn làm ăn này.
Điển hình hộ của bà Nguyễn Thị Hai, khi được cấp vốn đã bỏ ra hai triệu rưỡi để mua hai con heo nái nhỏ. Tiền còn lại thì mua thức ăn nuôi heo. Tính đến giờ bà Hai đã trả sáu triệu vào chi phí này.
Trong khi đó hộ của bà Huỳnh Thị Minh Khoa, cũng vay tiền nuôi heo, sau đó thấy không thuận lợi nên chuyển sang mua một máy may và một máy vắt sổ trị giá tất cả bảy triệu rưỡi. Từ khi có máy và lãnh hàng về làm ở nhà, bà Minh Khoa nói cuộc sống gia đình ổn định hơn trước. Trở lại với cô Kiều Nga:
Lúc AVNES bắt đầu cách đây sáu năm tôi không biết họ cho vay bao nhiêu. Cách đây một năm thì một gia đình được vay 300 đô la, còn năm nay cô Mai Ninh đề nghị một gia đình 350 đô la. Tại coi vậy chớ giá sinh hoạt ở Việt Nam bây giờ cũng tăng giữ lắm mà mình thì muốn giúp cho người ta vốn vừa đủ, nếu ít quá người ta làm ăn không được.
Thông thường công việc nào cũng có những khó khăn và những thuận lợi nhất định của nó, song cái chính là sự hữu hiệu của chương trình Vi Tín Dụng. Cô Mai Ninh chia sẻ:
Chúng tôi nhìn thấy rõ sự thành công là vào năm 2011, khi mà chu kỳ đầu tiên chúng tôi cho vay vốn ở đồng bằng sông Cửu Long đã kết thúc. Tại vì mỗi lần vốn cho vay trong chu kỳ hai năm, khi mà chúng tôi bắt đầu ở Đồng Tháp đầu 2009, đến đầu 2011 thì coi như đã qua chu kỳ đầu tiên với kết quả chính xác là hơn 87% số người vay đã hoàn vốn đầy đủ. Hoàn vốn xong họ còn đủ tiền để tiếp tục đi tới tiếp tục làm ăn chứ không phải trở về bước đầu tiên là không có đồng vốn nào để sinh hoạt kinh tế.
Với phân heo được cung cấp bởi năm bảy con heo thì một gia đình bốn hay năm người có đủ khí biogaz đun nấu cho cả nhà, vừa tiết kiệm chi phí mà vấn đề vệ sinh môi trường được tiến bộ rất khả quancô Mai Ninh
Một thành công thứ hai của chương trình Vi Tín Dụng ở Việt Nam là bảo vệ môi trường. Đó là lý do của tên gọi “Những Hộ Vi Tín Dụng Và Biogaz” ở đồng bằng sông Cửu Long. Lời cô Mai Ninh:
Biogaz là một phương pháp rất hữu hiệu để tránh nguồn nước bị ô nhiễm. Từ khi làm việc ở đồng bằng sông Cửu Long thì chúng tôi thấy đa số người vay vốn là nông dân, hơn 70% dùng tiền đó để nuôi heo. Đa số sống trên những bờ rạch nhỏ hay những nhành sông nhỏ, vì thế từ những chuồng heo của họ thì phân heo được thải ra và chạy thẳng xuống sông rạch. Phụ nữ hay trẻ em ở thôn quê mắc bệnh phụ nữ hay những bệnh về tiêu hóa do dùng nguồn nước bị ô nhiễm bởi phân heo hay bởi những chất phế thải khác nữa.
Chúng tôi đã liên lạc với Đại Học Nông Lâm ở thành phố Hồ Chí Minh để tìm cách xây dựng những hệ thống sản xuất khí biogaz từ phân heo. Nếu một gia đình nuôi khoảng bảy tám con heo trong chuồng, số phân heo đó mỗi ngày được đẩy vào trong một túi phân giải. Từ túi phân giải đó xảy ra một phản ứng hóa học làm phát sinh khí methane. Khí methane đó, là thành phần chính của khí gaz mà chúng ta thường mua trong bình về để đun nấu, được dẫn theo nhữngcái ống để đi vào bếp đun của những gia đình nông dân. Với phân heo được cung cấp bởi năm bảy con heo thì một gia đình bốn hay năm người có đủ khí biogaz đun nấu cho cả nhà, vừa tiết kiệm chi phí mà vấn đề vệ sinh môi trường được tiến bộ rất khả quan.
Hiện AVNES và Hope đang dự tính vận động thêm tài chính từ thân hữu cũng như từ các cơ quan chính phủ ở Hoa Kỳ và ở Pháp hầu có thể đẩy mạnh đề án phát triển sử dụng biogaz này cho các vùng nghèo ở nông thôn Việt Nam trong tương lai.
Mục Đời Sống Người Việt Khắp Nơi xin được kết thúc ở phút này. Thanh Trúc sẽ trở lại cùng quí vị tối thứ Năm tuần tới.
Liên lạc với Thanh Trúc : nguyent@rfa.org
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét